Η ΗΕΩ είναι μία πολυπαραγοντική νόσος, το οποίο σημαίνει πως δεν υπάρχει μία συγκεκριμένη αιτία αλλά πολλοί παράγοντες κινδύνου. Οι κυριότεροι εκ των οποίων είναι: η ηλικία, η φυλή, το κάπνισμα και η γενετική προδιάθεση.

Η ξηρή μορφή χαρακτηρίζεται από την εναπόθεση λιπιδίων και πρωτεΐνών ανάμεσα στον αμφιβληστροειδή και το μελάγχρουν επιθήλιο αμφιβληστροειδούς (RPE). Αυτές οι εναποθέσεις ονομάζονται ντρούζεν (drusen) και υπό φυσιολογικές συνθήκες αποδομούνται πλήρως από το μελάγχρουν επιθήλιο. Σε προχωρημένα στάδια ξηρής ΗΕΩ παρατηρείται επιπλέον ατροφία των κυττάρων της ωχράς με μόνιμη απώλεια όρασης και του κεντρικού οπτικού πεδίου.

Στην υγρή μορφή σχηματίζονται νέα παθολογικά αγγεία στην περιοχή της ωχράς (οι λεγόμενες νεοαγγειώσεις), τα οποία έχουν εύθραυστα τοιχώματα ευνοώντας τη διαρροή υγρού αλλά και αιμορραγίες.

Σταδιακά εμφανίζεται μία θόλωση της κεντρικής όρασης, η οποία επηρεάζει το διάβασμα και την αναγνώριση αντικειμένων και προσώπων. Ειδικά στην υγρή μορφή ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι η παραμόρφωση ευθειών γραμμών (για παράδειγμα τα πλακάκια στο μπάνιο), η οποία εξηγείται από το υγρό (οίδημα) που συσσωρεύεται στην ωχρά κηλίδα.

Η οφθαλμολογική εξέταση με μέτρηση της οπτικής οξύτητας και βυθοσκόπηση είναι απαραίτητη για την έγκυρη διάγνωση της νόσου.

Εάν παρατηρηθούν αλλοιώσεις στη βυθοσκόπηση τότε προτείνεται μία εξέταση με την οπτική τομογραφία συνοχής (OCT), που επιτρέπει τη λεπτομερή ανάλυση όλων των στοιβάδων στην περιοχή της ωχράς και μπορεί να αποκαλύψει παθολογίες σε πρώιμο στάδιο. Ανάλογα τα ευρήματα ενδέχεται να χρειαστεί μία περαιτέρω απεικόνιση των αιμοφόρων αγγείων. Είτε μη επεμβατικά με τη OCT αγγειογραφία είτε με τη βοήθεια της φλουοροαγγειογραφίας, κατά την οποία χορηγείται ενδοφλεβίως ένεση μιας ειδικής χρωστικής στο χέρι.

Ξηρή μορφή: Σε ιδιαίτερα προχωρημένα στάδια δεν υπάρχει κάποια δυνατότητα αντιμετώπισης. Σε πιο πρώιμα στάδια και ειδικά όταν παρατηρούνται μεγάλες εναποθέσεις drusen, συστήνεται η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής (σύμφωνα με το σχήμα της κλινικής μελέτης AREDS). Επίσης ευεργετική είναι η διακοπή του καπνίσματος και γενικά μία ισορροπημένη δίαιτα.

Υγρά μορφή: Η θεραπεία εκλογής είναι ενέσεις αντιαγγειογενετικών παραγόντων (anti-VEGF) στον οφθαλμό. Αρχικά κάθε 4 εβδομάδες και έπειτα ανάλογα με τη σταθεροποίηση της νόσου. Οι ενέσεις πραγματοποιούνται με τοπική αναισθησία, διαρκούν μόνο λίγα λεπτά και δεν απαιτούν νοσηλεία. Σε ειδικές περιπτώσεις ενδέχεται να προταθεί μία αντιμετώπιση με laser (είτε συμβατικό laser είτε φωτοδυναμική θεραπεία).

Σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχει έντονη ερευνητική δραστηριότητα στον τομέα της εκφύλισης της ωχράς. Ενδεχομένως να έχουμε λοιπόν μελλοντικά περισσότερες δυνατότητες αντιμετώπισης.